MODIFIKASI TINGKAH LAKU: KOS RESPON

 

KOS RESPON

• ·       DEFINISI: Menyingkirkan sejumlah agen peneguhan kontingen kepada terjadinya tingkah laku bermasalah
• ·         Prosedur dendaan negatif à kurangkan kebarangkalian tingkah laku bermasalah
• ·         Contoh: letak kereta di tempat tidak dibenarkan (kena clamp)
• ·         Banyak digunakan dalam kuat kuasa undang-undang
• ·         Contoh: saman, denda @ penalty
• ·         Kebiasaaanya libatkan kehilangan duit
• ·   Duit berfungsi sebagai agen peneguhan bagi hampir semua orang ( senang dikira ikut kuantiti)

·         Agen peneguhan yang boleh disingkirkan

1.      Bahan yang boleh dirasai @ dilihat: makanan ringan, token

2.      Aktiviti : menontotn wayang, tv, bermain

·         Perlu digandingkan dengan DRA ( peneguhan pembezaan bagi tingkah laku alternatif) dan DRO ( peneguhan pembezaan pada kadar tingkah laku sifar).

 

 

PERBEZAAN KOS RESPON, TIME-OUT, PELENYAPAN

( ketiga-tiga hampir sama untuk kurangkan tingkah laku bermasalah)

 

PELENYAPAN	TIME-OUT	KOS RESPON
Apabila tingkah laku bermasalah tidak lagi disusuli oleh peristiwa peneguhan yang dulunya menyelenggara tingkah laku	Individu dialihkan @ dipindahkan daripada segala bentuk agen peneguhan kontingen kepada tingkah laku bermasalah	Sejumlah agen peneguhan disingkirkan yang dipunyai oleh individu (disingkirkan selepas terjadinya tingkah laku bermasalah)

 

PELAKSANAAN KOS RESPON
 

Perkara perlu diberi perhatian dalam pelaksanaan kos respon:

1.      Agen peneguhan manakah yang akan disingkirkan

ü  Kenalpasti jenis & jumlah agen peneguhan yang akan disingkirkan

ü  Agen peneguhan perlu dikawal oleh agen perubahan yang boleh menyingkirkan kontingen kepada tingkah laku

ü  Jumlah disingkirkan perlulah perpadanan àkurangkan tingkah laku bermasalah

ü  Tentukan sama ada kehilangan agen peneguhan sementara @ kekal ( bayar saman: kekal, ambil makanan: sementara)

 

2.      Adakah kehilangan agen peneguhan bersifat serta-merta @ tertangguh?

ü  Kehilangan serta merta: hilang token sebab menganggu orang lain

ü  Penagguhan kehilangan: bayar saman akhir bulan

ü  Bagi penagguhan kehilangan klien akan diberitahu serta merta tentang denda selepas tingkah laku bermasalah

 

3.      Adakah kehilangan agen peneguhan tidak menyalahi etika?

ü  Prosedur tidak boleh sebabkan bahaya kepada klien dan agen peneguhan yang disingkirkan tidak boleh menyebabkan bahaya dan menghalang hak asasi

4.      Adakah kos respon praktikal & boleh diterima masyarakat?

ü  Prosedur perlu praktikal, agen peneguhan tidak boleh memalukan @ menimbulkan stigma kepada klien

ü  Agen perubahan yang melaksanakan prsedur mestilah boleh terima kaedah perlaksanaan

ü  Jika tidak praktikal dan tidak boleh diterima guna prosedur alternatif lain.

 

PROSEDUR DENDAAN POSITIF

·         Kejai=dian @ peristiwa aversif diberikan kontingen kepada tingkah laku bermasalah

·         2 kategori besar:

A.    Aplikasi Aktiviti Aversif

§  Aktiviti aversif = tingkah laku berkeberangkalian rendah yang pada kebiasaannya tidak dilakukan klien ( aktiviti yang boleh menjadi pendenda kepada tingkah laku bermasalah)

§  Berasaskan Prinspi Premack: lakukan tingkah laku kebarangkalian rendah. Kontingen kepada tingkah laku kebarangkalian tinggi. Tidak suka buat tapi baik.

Aplikasi Aktiviti Aversif         

§  Jika klien cuba elak daripada melakukan aktiviti aversif

§  Agen perubahan perlu guna dorongan @ bimbingan fizikal sehingga klien boleh lakukan sendiri

 

Contoh 1:

v  Alina conteng dinding kerana marah ayah yang tidak beri perhatian

v  Ayah memberi kain lap, sabun, baldi untuk mencuci dinding

v  Bila alina tak mahu lakukan aktiviti aversif, ayah guna dorongan fizikal ( tanpa melibatkan interaksi sehngga alina buat sendiri)

Contoh 2:

v  Salman membuang air di tempat tidur

v  Buzzer akan berbunyi bila lapik tidur basah

v  Ibu kejutkan salman dan mneyuruh untuk membersihkan, tukar baju dn cadar

v  Salman dedenda: buat Latihan pakai selimut, buka selimut, bangun daripada katil & pergi ke bili air (10x)

v  Selepas itu beri peringatan

 

Jenis-Jenis Aplikasi Aktiviti Aversif

1. 1.      Pembetulan berlebihan (overcorrection)

·         Lakukan tingkah laku yang perlukan usaha untuk jangka masa tertentu kontingen kepada setiap tingkah laku bermasalah

·         Ada dua jenis

A.    Latihan positif:

§  Klien perlu lakukan tingkah laku releven yang betul  untuk jangka waktu tertentu kontingen kepada tingkah laku bermasalah

§  Mungkin memerlukan dorongan fizikal & lakukan tingkah betul selama 5-15 min @ hingga tingkah laku yang betul dilakukan beberapa kali

§  Contoh: Salman berlatih bangun ke tandas 10x bila dia basahkan tilam atau menulis ejaan kesalahan sebanyak 20x jika buat kesalahan

 

B.     Restitusi

§  Klien perlu betulkan kesan tingkah laku bermasalah ke atas persekitaran & jadikan persekitaran lebih baik daripada sebelumnya.

§  Guna dorongan fizikal jika perlu

§  Contoh: denda ke atas alina selepas cuci dinding yang diconteng perlu juga membersihkan dinding lain.

 

1. 2.      Latihan Kontingen

·         Perlu lakukan Latihan fizikal yang tidak berkaitan dengan tingkah laku bermasalah, kontingen kepada terjadinya tingkah laku bermasalah

·         Aktiviti fizikal yang klien boleh lakukan tidak memudaratkan mungkin perlukan dorongan fizikal

·         Contoh: Johan memaki hamun ( didenda)

·         Ayah berikan kain lap untuk johan mencuci tingkap selama 10 minit

·         Ayah ingatkan johan dendaan yang sama akan digunakan jika memaki hamun lagi. Contoh: ketuk ketamp

 

1. 3.      Pematuhan berpandu (Guided Compliance)

·         Klien yang patuh arahan untuk lakukan sesuatu diberi dorongan fizikal untuk lakukan tingkah laku tersebut.

·         Contoh: Amy tidak patuh bila disuruh kutip & simpan permainan

·         Ibu bawa amy ke tempat permainan, bombing tangan & buatkannya kutip & simpan mainan

·         Bila amy lakukan bersendirian, ibu lepaskan tangan amy dan biarkan amy mengemas.

·         Ibu mengucapkan terima kasih & benarkan dia teruskan aktiviti sebelum dendaan dilakukan.

 

1. 4.      Sekatan fizikal (Physical Restraint)

·         Agen perubahan pegang anggota badan yang terlibat dalam tingkah laku bermasalah supaya tidak bergerak, kontingen kepada terjadinya tingkah laku bermasalah

·         Akibat: klien dihalang secara fizikal daripada terus lakukan tingkah laku bermasalah

·         Contoh: tingkah laku menampar orang lain@ diri sendiri

·         Agen perubahan: pegang tangan supaya tidak bergerak selama 1 minit.

·         Perlu kenal pasti halangan fizikal yang berfungsi sebagai agen dendaan @ peneguhan

 

1. 5.      Halangan respons ( respon blocking)

·         agen perubahan haling terjadinya tingkah laku bermasalah dengan menghalang respon fizikal daripada terjadi,

·         Contoh: menghisap jari

·         Agen perubahan letak tangan di depan mulut sebaik individu angkat tangan untuk hisap jari.

·         Digunakan Bersama sekatan fizikal.

 

Peringatan Dalam Aplikasi Aktiviti Aversif

• 1.      Hanya diaplikasikan jika agen perubahan boleh diberi dorongan @ imbingan fizikal
• 2.      Agen perubahan perlu menjangka yang klien akan lawan dorongan fizikal dan perlu yakin dapat melaksanakan prosedur walaupun dilawan secara fizikal.
• 3.      Perlu yakin yang dorongan @ bimbingan fizikal ridak berfungsi sebagai agen peneguhan.
• 4.      Perlu yakin yang prosedur tidak mendatangkan kemudaratan kepada klien @ agen perubahan terutamanya jika klien bergelut
• 5.      Dendaan hanya dilakukan aoabila Teknik lain tidak Berjaya

 

Aplikasi Rangsangan Aversif

• ·         Pemberian rangsangan aversif selepas tingkah laku bermasalah
• ·         Contoh: perahan jus limau bagi kecelaruan ruminasi
• ·         Letak ais di rahang (6-8 saat) selepas tingkah laku mengisar gigi
• ·         Kejutan elektirk ringan, bau ammonia, sembur air ke muka selepas tingkah laku mencederakan diri
• ·         Teguran + kontrak mata + pegang bahu – bagi tingkah laku tidak patuh arahan
• ·         Dendaan positif: kurang diterima @ pilihan akhir terutama ke atas individu dengan kerencatan mental
• ·         Dendaan negatif yang tidak melibatkan pembelian ransangan adversif lebih kerap digunakan
•  

Peringatan dalam aplikasi dendaan positif
 

1.      Guna prosedur yang tidak aversif dahulu: penyelapan, peneguhan, pembezaan & manipulasi @ kawalan anteseden. Jika tidak berkesan à dendaan

2.      Digunakan Bersama-sama peneguhan pembezaan

- focus intervensi = tingkatkan tingkah laku diingini bagi gantikan tingkah laku bermasalah

3.      Berhati- hati memilih rangsangan aversif

- tentukan rangsangan yang sememangnya aversif

- fungsi rangsangan adalah berlainan ( rangsangan sama boleh berfungsi sebagai dendaan @ peneguhan.

4.      Kumpul data untuk buat keputusan tentang rawatan

5.      Kenal pasti fungsi tingkah laku bermasalah – buat penilaian @ analisis kefungsian bagi tingkah laku bermasalah sebelum pilih rawatan

6.      Time out sesuai untuk tingkah laku yang diselenggara perhatian @ peneguhan positif

7.      Aplikasi aktiviti aversif sesuai bagi tingkah laku bermasalah yang diselenggara oleh tingkah laku melarikan diri,

 

Etika Pelaksanaan Prosedur Dendaan

1. 1.      Persetujuan daripada penjaga
2. 2.      Rawatan alternatif
3. 3.      Keselamatan klien
4. 4.      Tahap keparahan masalah
5. 5.      Garis panduan pelaksanaan
6. 6.      Latihan dan penyeliaan ( hanya diimplementasi bila agen perubahan telah cekap)
7. 7.      Semakan oleh panel penilai ( dipersetujui jika reka bentuk bagus & ada kewajaran penggunaanya)
8. 8.      Kebertanggungjawaban (accountability) – mengelak penyalahgunaan @ penggunaan berlebihan