MODIFIKASI TINGKAH LAKU: LATIHAN KEMAHIRAN TINGKAH LAKU 1

 KEMAHIRAN TINGKAH LAKU

• Bagi melatih kemahiran sosial, asertif (keyakinan diri) dan pekerjaan 
• 4 komponen utama yang perlu ada dalam latihan:
1. Permodelan
2. Arahan
3. Raptai
4. Pengulangan 

1. PERMODELAN

• Tingkah laku yang betul dimodelkan oleh individu pakar
• Tingkah laku berbentuk lintas langsung atau simbolik (kekekter, kartoon)
• Individu perlu memerhati dan tiru tingkah laku model

• Keberkesanan permodelan bergantung kepada:
1. Tingkah laku yang dimodel berada dalam ruang lingkup tingkah laku yang boleh dibuat oleh pemerhati 
2. Pemerhati boleh beri perhatian kepada model
3. Pemerhati boleh membuat tingkah laku yang dimodelkan

Faktor Pengaruhi Keberkesanan Pemodelan

1. Apabila model pamerkan tingkah laku yang betul (agen peneguhan)
2. Ciri-ciri model perlulah sama dengan pemerhati @ berstatus lebih tinggi
3. Kekompleksan tingkah laku yang dimodel perlu sesuai dengan tahap perkembangan @ keupayaan pemerhati 
4. Pemerhati perlu beri perhatian kepada model
5. Tingkah laku yang dimodelkan mesti terjadi dalam konteks bersesuaian (perlu dimodelkan dalam situasi sebenar)
6. Tingkah laku model perlu diulang beberapa kali sehingga pemerhati dapat laksanakan tingkah laku yang betul 
7. Tingkah laku model dengan pelbagai cara dan situasi → untuk digeneralisasikan
8. Pemerhati perlu diberi peluang untuk ulang tingkah laku sebaik selepas memerhati
9. Peniruan yang betul diberikan peneguhan segera

2. ARAHAN

• Huraikan tingkah laku yang betul kepada pemerhati dengan spesifik dan tepat
• Berikan rantaian tingkah laku dengan jelas mengikut komponen dan urutan yang bersesuaian
• Jelaskan situasi dimana tingkah laku dijangka terjadi

Contoh:- 

Apabila orang tidak dikenali ajak kamu naik ke kereta, kamu perlu berkata:

"Tak boleh! Saya perlu meminta kebenaran cikgu"  

" Kemudian lari masuk ke dalam kawasan sekolah bagitahu cikgu"

" Cikgu akan bangga dengan tindakan kamu"

Faktor Pengaruhi Keberkesanan Arahan

1. Perlu dinyatakan ikut tahap pemahaman pemerhati ( terlalu senang → buat tak endah, terlalu susah → tak faham) 
2. Dibeikan oleh individu yang ada kredibiliti
3. Pemerhati diberikan peluang untuk ulang tingkah laku
4. Arahan perlu dipadankan dengan permodelan
5. Arahan diberi bila pemerhati diberi perhatian
6. Pemerhati perlu ulang arahan ( tingkatkan kebarangkalian pemerhati boleh ulang arahan di masa hadapan)

3. RAPTAI @ PENGULANGAN

• Beri peluang kepada pemerhati untuk berlatih selepas terima arahan @ lihat permodelan 
• Bahagian penting dalam latihan kemahiran tingkah laku kerana
1. Permodel hanya akan pastikan pemerhati belajar tingkah laku betul apabila dapat laksanakan tingkah laku tersebut
2. Peluang untuk teguhkan tingkah laku yang dipamerkan dengan betul
3. Beri peluang untuk menilai  dan betulkan kesalahan jika tingkah laku dilakukan dengan betul

Faktor Pengaruhi keberkesanan Raptai @ Pengulangan

1. Tingkah laku perlu diulang dalam konteks bersesuaian
2. Raptai perlu diprogramkan supaya dapat hasil yang memuaskan
3. Raptai tingkah laku betul → peneguhan segera
4. Jika sebahagian tingkah laku diulang betul → beri maklum balas untuk betulkan tingkaj laku
5. Tingkah laku diulang dengan betul perlu dilakukan beberapa kali

4. MAKLUM BALAS 

• Melibatkan pujian @ lain-lain peneguhan bagi tingkah laku betul
• Pembetulan kesilapan atau arahan tambahan bagi tingkah laku tidak betul

Faktor Pengaruh Keberkesanan Maklum Balas

1. Diberi sebaik sahaja tingkah laku betul dipamerkan
2. Perlu sentiasa libatkan pujian @ lain-lain peneguhan
3. Pujian mestilah berbentuk deskriptif
4. Jangan negatif apabila sampaikan maklum balas
5. Puji dulu sebahagian aspek tingkah laku yang betul sebelum beri maklum balas
6. Beri maklum balas untuk betulkan satu tingkah laku sahaja pasa satu-satu masa

ANTESEDEN	TINGKAH LAKU	AKIBAT
Permodelan Dan Arahan	Raptai @ Ulangan	Maklum Balas

Latihan Kemahiran Tingkah Laku dalam Kumpulan

• Diberi kepada kelompok individu yang perlu belajar kemahiran yang sama
• Paling berkesan dalam kumpulan kecil supaya semua orang berpeluang ambil bahagian
• Permodelan & arahan diberikan kepada kumpulan
• Raptai @ Ulangan dibuat oleh individu dalam kumpulan hingga dapat lakukan tingkah laku yang betul
• Maklum balas diberikan oleh jurulatih & ahli kumpulan

Kelebihan latihan tingkah laku dalam kumpulan 

1. Lebih efisien
2. Setiap ahli belajar dengan perhati ahli kumpulan lain
3. Individu belajar nilai persembahan
4. Generalisasi senang berlaku
5. Magnitud peneguhan

Kelemahan latihan dalam kumpulan 

1. Setiap ahli mungkin tidak dapat perhatian penuh daripada jurulatih
2. Sesetengah ahli mungkin tidak ambil bahagian secara aktif
3. Sesetengah ahli mungkin mendominasi sesi & mengehadkan lathan ahli lain

Atur cara prosedur latihan tingkah laku 

1. Kenalpasti & definisi kemahiran yang akan diajar
2. Kenalpasti semua rangsangan diskriminatif
3. Nilai kemahiran individu dalam situasi rangsangan
4. Mulakan latihan dengan kemahiran @ situasi rangsangan yang paling mudah
5. Mulakan sesi latihan dengan memodelkan tingkah laku & jelaskan aspek-aspek penting tingkah laku
6. Adakan peluang untuk latihan
7. Beri maklum balas sejurus selepas raptai
8. Ulang raptai & beri maklum balas
9. Selepas berjaya dalam satu situasi latihan berpindah ke situasi lain
10. Programkan generalisasi kepada situasi semula jadi bila telah mahir dalam semua situasi simulasi